Archiwum Neurona
Parę słów o sugestiach – tylko dla miłośników hipnozy – najnowszy artykuł Lecha Dębskiego 
Podstawą każdej formy hipnozy są sugestie, które hipnotyzer daje osobie hipnotyzowanej. To samo polecenie- na przykład „zamknij oczy i wejdź w trans”- można jednak przedstawić na wiele różnych sposobów. Jakie są zatem rodzaje sugestii hipnotycznych i czym się kierować wybierając właściwy rodzaj?
Na jednym końcu kontinuum są sugestie dyrektywne albo bezpośrednie (direct suggestions), w których hipnotyzer wprost mówi co hipnotyzowany ma zrobić. Bezpośrednie polecenie „Zamknij oczy i wejdź w trans” nie pozostawia żadnych wątpliwości co do oczekiwań hipnotyzera.
Zwróć uwagę że w sugestii „zamknij oczy i wejdź w trans” polecenie łatwe do wykonania (zamknij oczy) poprzedza polecenie trudniejsze (wejdź w trans). Każdy rozumie co to znaczy „zamknąć oczy”, nie każdy wie co to znaczy „wejść w trans”. Ale połączenie sugestii łatwej z trudniejszą sprawia, że gdy osoba hipnotyzowana z łatwością zamyka oczy, to również z łatwością wchodzi w trans.
Sugestie dyrektywne można tez wykorzystać do zasugerowania procesów niezależnych od woli lub świadomego umysłu, czyli hipnotycznej dysocjacji. Jeśli zamiast powiedzieć „zamknij oczy i wejdź w trans” powiesz „twoje oczy się zamkną, a ty wejdziesz w trans” to sugerujesz, że osoba zahipnotyzowana nie ma na to świadomego wpływu, że stanie się to niezależnie od jej woli.
Sugestie w rodzaju ‘zamknij oczy i wejdź w trans” albo „twoje oczy się zamkną i wejdziesz w trans” są wydawane w stylu mocno dyrektywnym, autorytarnym, przez co mogą wzbudzić opór osoby hipnotyzowanej (wbrew powszechnym mitom, w stanie hipnozy osoba zahipnotyzowana może odrzucić sugestie hipnotyzera!) Można jednak je „zmiękczyć”, przechodząc na styl bardziej przyzwalający, permisywny.
Jeśli powiesz hipnotyzowanej osobie „możesz zamknąć oczy i wejść w trans”, albo by wywołać dysocjację „możesz zauważyć jak twoje oczy się zamykają a ty wchodzisz w trans” to nie wydajesz już jej dyrektywnego, bezpośredniego polecenia, tylko mówisz o tym co hipnotyzowany może zrobić. I co ciekawe, taka permisywna sugestia budzi znacznie mniejszy opór niż dyrektywne „zamknij oczy i wejdź w trans”.
Przesuwając się jeszcze dalej na kontinuum dyrektywne/niedyrektywne (indirect) mamy zastosowanie presupozycji do przekazania sugestii. Zdania w rodzaju „nie wiem jak szybko zaczniesz w pełni uświadamiać sobie, że masz ochotę zamknąć oczy i wejść w trans” ukrywają sugestie w spiętrzonych presupozycjach. Umysł świadomy gubi się wtedy w rozplątywaniu presupozycji, a nieświadomy przyjmuje sugestię.
Jeszcze bardziej oddalając się od bezpośrednich, dyrektywnych sugestii w stronę niedyrektywnych i ukrytych, mamy sugestie polegające na zmianie wskaźnika odniesienia. Gdy powiesz komuś „zamknij oczy i wejdź w trans” ta osoba na poziomie świadomym i nieświadomym wie, że ta sugestia odnosi się do niej. Jeśli jednak powiesz „można z łatwością zamknąć oczy i wejść w trans” albo „ludzie często zamykają oczy i wchodzą w trans” to świadomy umysł słuchacza nie wie, czy odnosi się to do niego, czy nie. A w tym czasie nieświadomy umysł przyjmuje daną sugestię.
Na drugim krańcu wymiaru dyrektywne/niedyrektywne są sugestie ukryte wewnątrz opowiadanych historii, anegdot i metafor. Gdy Milton Erickson miał do czynienia z kimś kto stawiał opór podczas wchodzenia w trans, czasem opowiadał mu historię o swoim przyjacielu Johnie, który siedział właśnie w tym fotelu, słuchając głosu Miltona, a w pewnym momencie zamknął oczy i wszedł w trans. W opowiadanych historiach można stosować cytaty, pozwalające na bezpośrednie dawanie sugestii pozornie kierowanych do kogoś innego.
Znana jest historia o tym jak Milton Erickson wezwany do umierającego na raka rolnika, opowiadał mu przez dłuższy czas o tym jak się uprawia pomidory, jak pomidory mogą się zrelaksować i poczuć komfortowo itd., w rezultacie czego chory poczuł się lepiej, a ból zmieniający jego życie w koszmar minął.
Skąd umysł osoby hipnotyzowanej ma wiedzieć że ukryta sugestia jest skierowana właśnie do niego? Przecież w opowiadanej historii jest dużo słów- jak nieświadomy umysł słuchacza ma rozpoznawać na które słowa reagować?
By to uzyskać stosuje się tzw. zaznaczanie analogowe. Opowiadając jakąś historię wewnątrz której ukryte są sugestie zaznacza się je na przykład zmianą tonu głosu, charakterystycznym gestem itp. Najczęściej stosowanym sposobem jest wykonanie pauzy przed sugestią, a potem zmiana tonu głosu podczas jej wypowiadania.
Czym się kierować decydując czy zastosujemy sugestie dyrektywne, czy niedyrektywne? Podstawową zasadą jest „im większy opór, tym bardziej niedyrektywne powinny być sugestie”. Jeśli osoba hipnotyzowana chętnie współpracuje możemy swobodnie dawać sugestie bezpośrednie, wprost mówiąc mu czego chcemy. Im większy opór, tym bardziej stosujemy sugestie niedyrektywne.
To jaki rodzaj sugestii zastosujemy zależy też od kontekstu w którym stosujemy hipnozę. Podczas pokazu hipnozy scenicznej stosuje się sugestie dyrektywne, by zarówno uczestnicy pokazu jak i widownia wiedzieli co osoby zahipnotyzowane mają zrobić. W hipnozie konwersacyjnej, wyglądającej jak zwykła rozmowa, stosuje się sugestie niedyrektywne.
A teraz popatrz uważnie na ten obrazek, zamknij oczy i wejdź w przyjemny, relaksujący trans, po którym poczujesz się znacznie lepiej 🙂
