Brałem niedawno udział w webinarze Richarda Bolstada dotyczącym pomagania uchodźcom z Ukrainy. Webinar był przeznaczony dla „pomagaczy” ze znajomością NLP przynajmniej na poziomie NLP Practitioner, ale pomyślałem, że z wielu wskazówek może skorzystać każdy, nawet ci, którzy nie znają NLP.
Zatem kilka wskazówek autorstwa Richarda, uzupełnionych o moje uwagi.
1) Zadbaj o siebie, o swój stan psychiczny. Praca z uchodźcami może być bardzo wyczerpująca emocjonalnie, zatem stosuj wobec siebie to, co zalecasz uchodźcom.
2) Badania wykazują, że nawet w trudnych okolicznościach ludzie mają ogromną wytrzymałość (resilience). Około 80 % ludzi potrafi się dostosować do nowych warunków bez traum czy większych strat emocjonalnych. Zatem nie zakładaj, że każdy kto przeżył koszmar wojny MUSI mieć traumę- 80% ludzi nie będzie jej miało i dobrze sobie poradzi w tej trudnej sytuacji.
3) To co najbardziej pomaga to kontakt z drugim człowiekiem, któremu na tobie zależy. Zatem nie przejmuj się, jeśli nie możesz zrobić zbyt wiele- już sam kontakt z Tobą i świadomość że Ci na nim lub na niej zależy, pomaga uchodźcy którym się zajmujesz.
4) Uchodźcy znaleźli się w nowej rzeczywistości. Zmieniła się kultura, język, położenie geograficzne, czasem rodzina. Uwzględnij to, że ich system wartości i przekonań może być inny od Twojego ze względów kulturowych, światopoglądowych lub religijnych! Na przykład jeśli ktoś uważa, że „Bóg tak chciał”, to nie przekonuj go, że sam może kierować swoim życiem, tylko użyj jego przekonań np. „a teraz może chce byś odbudował swoje życie”
5) Często występują takie emocje jak strach, żal, poczucie winy ocalonego (survivor’s guilt- oni tam zostali i walczą/giną, a ja jestem bezpieczny). Dotyczy to również osób pomagających! Pamiętaj, że zadbanie o siebie pomaga w tym, by lepiej zadbać o innych!
6) Kontakt z innymi uchodźcami i rodziną działa skuteczniej niż to, co Ty możesz zrobić i Twoje interwencje terapeutyczne!
7) Od technik ważniejsze jest uważne słuchanie, okazywanie zrozumienia i stopniowe przeramowanie (reframing)
Przykłady ważniejszych przeramowań (reframing)– Poczucie winy ocalonego (survivor’s guilt)- „To ze przetrwałeś oznacza, ze możesz pomóc innym”
– na poczucie nadmiernej czujności (hypervigilance) charakterystycznej dla osób których życie było zagrożone- „odzyskanie spokoju pomoże ci podejmować lepsze decyzje” (po czym naucz ich jak odzyskać spokój!)
– jeśli mają dość ludzi w uniformach, biurokracji, formularzy etc. „to oznacza, ze ci wszyscy ludzie się o ciebie troszczą i zależy im na tobie i na tym byś lepiej sobie radził w nowym kraju”
9) Stosuj oddech jako metodę uspokajania- zwolnij oddech, wydłuż wydech. Ja bym tu włączył sekwencję alfa Johna Overdurfa: 1. zamknąć oczy 2. Rozluźnij język 3. Poluzuj żuchwę 4. Wydłuż wydech.
10) Zlecaj proste codzienne cele, które będą mogli osiągnąć, by mogli odzyskać poczucie sprawstwa nad swoim życiem
11) Do pracy z traumą- zamiast NLPowskiej podwójnej dysocjacji, lepiej stosować integrację przez ruch gałek ocznych: jest prostsza i łatwiej ją zastosować u osób z którymi trudniej się porozumieć. Steve Andreas tutaj pokazuje jak to robić: https://www.youtube.com/watch?v=GnoqWqijYvQ (taka NLPowska wersja EMDR.)
Prawie na pewno prędzej czy później zetkniesz się z uchodźcami, lub z kimś kto im pomaga (i może mieć związane z tym problemy emocjonalne).
Zatem jak zwykle- weź z tego to, co użyteczne i może Ci się przydać w pracy, odrzuć to, co nieużyteczne i podaj dalej 
Pozdrawiam serdecznie,
Lech Dębski